Salidrosiden uit de wortel van rhodiola rosea - hoe werken ze en wat moet je erover weten?
Standaardisatie is heel belangrijk bij plantenextracten. Het zorgt ervoor dat we precies de juiste hoeveelheid van de werkzame stof leveren die we nodig hebben voor het supplement. Zonder standaardisatie zouden we er alleen maar op vertrouwen dat de juiste ingrediënten in de juiste hoeveelheden in het extract zitten, omdat niemand dit kan garanderen. In het geval van Rosacea-extracten zien we meestal standaardisatie voor rosavins en salidrosiden. Steeds meer gegevens wijzen erop dat de salidrosiden belangrijker zijn, omdat ze een significantere activiteit in het lichaam vertonen. In dit artikel onderzoeken we theorie en praktijk, dat wil zeggen hoe salidrosiden werken, welke voordelen ze kunnen hebben voor de gezondheid en hoe je ze het beste kunt supplementeren. Lees tot het einde!
.
Salidrosiden - wat zijn het?
Salidrosiden (ook wel rhodiolosiden genoemd) zijn een van de actieve bestanddelen van planten in het geslacht Rhodiola. Je associeert ze waarschijnlijk vooral met supplementen die Rhodiola rosea (Rhodiola rosea) extract bevatten. Dit is inderdaad een van de belangrijkste bronnen van deze stof in de natuur. Hoewel het kenmerk van R. rosea lange tijd vooral de aanwezigheid van rosavins was, worden salidrosiden nu steeds meer erkend als de belangrijkste bioactieve bestanddelen in de wortels.
Chemisch gezien zijn salidrosiden derivaten van fenylethanol, net als tyrosol (een salidroside derivaat), dat ook in de Rhodiola wortel zit. Onderzoek toont aan dat het zeer veelzijdige stoffen zijn die veel gezondheidsbevorderende eigenschappen hebben.
Werkingsmechanismen van salidrosiden
Scandinavische wetenschappers onder leiding van Alexander Panossian hebben een zeer belangrijke bijdrage geleverd aan de kennis over de werking van salidrosiden. De laatste jaren komen er echter steeds meer publicaties over salidrosiden uit de handen van Chinese wetenschappers. Omdat Rhodiola een van de populairste adaptogenen in supplementatie is, zijn de ingrediënten ervan zeer goed bestudeerd. We hebben niet alleen veel publicaties die de effecten van Rhodiola extract als geheel beschrijven, maar we hebben ook gedetailleerde informatie over de effecten en eigenschappen van de individuele componenten. Hieronder vind je een samenvatting van informatie over de belangrijkste eigenschappen van salidrosiden.
MAO-B remming
MAO staat voor het enzym monoamine oxidase. De functie ervan is het metaboliseren van monoamines, waaronder neurotransmitters zoals serotonine, dopamine en noradrenaline.
Er is uitgebreid onderzocht hoe de verschillende actieve ingrediënten van Rhodiola montana de activiteit van monoamineoxidase beïnvloeden. Salidrosiden bleken MAO-B te kunnen remmen, de fractie van het enzym dat in perifere weefsels actief is. Deze activiteit was ~36% van die van het referentiegeneesmiddel[1], selegiline (een geneesmiddel dat gebruikt wordt bij de ziekte van Parkinson).
MAO-remming is een van de belangrijkste eigenschappen van salidrosiden, maar interessant genoeg zijn er veel meer bestanddelen in de Rosaceawortel die dit enzym beïnvloeden. Het meest indrukwekkend is Rosicidin, dat MAO-A remt met 16% van de potentie van het referentiegeneesmiddel, en MAO-B met tot 84% van de potentie van selegiline.
Op dit punt wordt een van de belangrijkste kenmerken onthuld waardoor salidrosiden superieur zijn aan rosavinen. Studies tonen aan dat rosavins vrijwel geen effect hebben op MAO-activiteit[1].
Effecten op genexpressie
Er werd onderzocht hoe rosacea-extract de genexpressie beïnvloedt. Er werden veranderingen waargenomen in 1.062 verschillende genen. Daarbij beïnvloedden salidrosiden specifiek 1052 daarvan[2]. Het is dus een van de belangrijkste stoffen die de gentranscriptie beïnvloeden.
Veranderingen in deze specifieke genen die beïnvloed worden door salidrosiden en Rhodiola hebben voornamelijk invloed op deze gebieden van de lichaamsfuncties:
- communicatie tussen aangeboren en verworven immuuncellen,
- eNOS-signalering,
- T- en B-celsignalering in reumatoïde artritis,
- axongeleiding,
- G eiwitgekoppelde receptorsignalering,
- glutamaatreceptorsignalering,
- ephrin receptor signalering,
- cAMP-gemedieerde signalering,
- signaalwegen voor atherosclerose.
Genen die de punten 4 tot 8 beïnvloeden worden in verband gebracht met effecten op gedrag en geestelijke gezondheid. Door in te grijpen in deze genen met behulp van Rosacea, is het mogelijk om emotioneel en agressief gedrag te verminderen, wat de resultaten bevestigt van preklinische en klinische onderzoeken naar het gebruik van deze plant bij depressie en angst[2].
Wat zijn de effecten van het gebruik van salidrosiden?
Volledig geïsoleerde salidrosiden zijn niet beschikbaar in voedingssupplementen en we kunnen ze alleen leveren uit rozenbottelextracten. Zelfs als we een extract gebruiken waarin alleen standaardisatie tot salidrosiden is aangegeven, betekent dit niet dat er geen andere werkzame stoffen in zitten. De praktische effecten zijn dus altijd een gevolg van de eigenschappen van het hele brouwsel van werkzame stoffen, en niet alleen van de stof die op het etiket staat. Het verschil is dat het exacte gehalte aan salidrosiden bekend is, terwijl de aanwezigheid en nog meer de hoeveelheid van de andere stoffen een mysterie blijft.
Rhodiola rosea wortels worden al eeuwenlang gebruikt in de traditionele geneeskunde van Azië, Scandinavië en Oost-Europa[1] voor:
- het stimuleren van het zenuwstelsel,
- het verbeteren van fysieke en mentale prestaties,
- het verbeteren van de weerstand tegen hoogteziekte,
- het verlichten van vermoeidheid, mentale stress en depressie.
Momenteel zijn de belangrijkste doelen van het gebruik van gestandaardiseerde extracten van Rhodiola rosea het verhogen van de weerstand tegen stress (adaptogeen effect) en het verbeteren van het welzijn. Hieronder volgt een beschrijving van de belangrijkste eigenschappen vanRhodiola die kunnen worden toegeschreven aan salidrosiden.
Effect op welzijn
Dit is de nagel van de show. Supplementen met Rhodiola, en dus salidrosiden, worden vooral gebruikt om je simpelweg beter en gezonder te voelen. Onderzoeksresultaten suggereren dat dergelijke supplementen zelfs een plaatsvervangend antidepressief effect kunnen hebben. Dit wordt grotendeels beïnvloed door MAO-remming en veranderingen in de expressie van genen die de neurobiochemie controleren. De resulterende verbetering in neurotransmissie en stimulatie van neurohormonen zorgt voor betere omstandigheden in de hersenen voor het handhaven van een optimale mentale emotionele toestand en om je gewoon beter te voelen. Vaak wordt ook een vermindering van vermoeidheidsgevoelens opgemerkt.
Neuroprotectieve eigenschappen
De neuroprotectieve eigenschappen van salidrosiden zijn de laatste jaren meer in de schijnwerpers komen te staan. Op dit moment zijn veel rapporten nog afkomstig van preklinische studies, maar de algemene conclusies zijn zeer interessant en veelbelovend. Zowel salidroside als het verwante tyrosol passeren gemakkelijk de bloed-hersenbarrière en werken direct in de hersenen om neuronen tegen degeneratie te beschermen.
In experimentele modellen van ischemische beroerte hielp salidroside bijvoorbeeld het zenuwstelsel te beschermen door de infarctgrootte aanzienlijk te verminderen, zwelling van de hersenen te voorkomen en de neurologische functie te verbeteren[3].
De belangrijkste mechanismen waaraan salidrosiden hun neuroprotectieve potentie te danken hebben, zijn onder andere antioxidant, ontstekingsremmend en anti-apoptotische effecten door de regulatie van meerdere signaalroutes en belangrijke moleculen zoals de NF-κB pathway, TNF-α en PI3K/Akt[3].
Adaptogene eigenschappen
Rhodiola rosea staat bekend als een adaptogeen, een stof die de weerstand van het lichaam tegen stress op een niet-specifieke manier verhoogt. Salidroside is een van de belangrijkste redenen voor deze bekendheid, omdat het grotendeels verantwoordelijk is voor de adaptogene eigenschappen[4].
De adaptogene werking van salidroside is in veel wetenschappelijke publicaties gerapporteerd, en deze eigenschap is te danken aan de in de vorige paragrafen beschreven acties, d.w.z. effecten op genen en neurotransmissie.
Salidroside-supplementatie in de praktijk
We kunnen salidrosiden nemen in de vorm van gestandaardiseerde extracten van de planten Rhodiola rosea of Rhodiola crenulata. In de praktijk is de R. crenulata soort nog niet zo'n populaire grondstof in supplementen, dus zal je waarschijnlijk kiezen voor een supplement met R. rosea.
De meest voorkomende normeringen voor salidrosiden zijn 1%, 3% of 5%. Bij een concentratie van 1% salidrosiden wordt meestal ook een standaardisatie voor 3% rosavins aangegeven, terwijl bij hogere concentraties de exacte hoeveelheid rosavins minder vaak wordt aangegeven.
Op dit moment is in Polen de maximale hoeveelheid salidrosiden die is toegestaan in een dagelijks supplement 5 milligram. In de praktijk leveren de meeste supplementen die alleen Rhodiola bevatten slechts 5 mg salidrosiden in 1 capsule of tablet.
Consumentenervaringen gaan echter niet altijd hand in hand met officiële aanbevelingen. Sinds de kennis over het grotere belang van salidrosiden ten opzichte van rosavins sterker verspreid is geraakt, kiezen gebruikers vaker voor suppletie met grotere hoeveelheden salidrosiden (tot 15 mg per dag), zoals blijkt uit talloze berichten op online forums en vergelijkbare bronnen.
Waar moet je op letten?
Zeker interacties. Het grootste probleem met salidrosiden, maar ook met andere bestanddelen van Rhodiola, is dat sommige patiënten ze door onwetendheid over het probleem combineren met geneesmiddelen waartegen een negatieve wisselwerking bestaat. Vooral antidepressiva, slaappillen, pijnstillers en neurologische medicijnen zijn problematisch.
Salidrosiden zijn MAO-remmers en dit zou altijd een rood licht moeten doen oplichten wanneer geneesmiddelen uit de bovenstaande groepen gelijktijdig worden gebruikt. Het is altijd een goed idee om er zeker van te zijn dat er geen interactie is met een bepaald medicijn die de effecten ervan duidelijk zou kunnen verergeren en het risico op bijwerkingen zou kunnen verhogen.
Afgezien hiervan worden zowel Rhodiola als geheel als de salidrosiden zelf als veilig en niet giftig beschouwd in normaal ingenomen doses.
Samenvatting
Salidrosiden zijn enkele van de belangrijkste bestanddelen van de Rhodiola rosea wortel. Ze beïnvloeden de expressie van meer dan 1000 genen, met uitgebreide effecten op de hersenfunctie en daarbuiten. Salidrosiden hebben een multifunctionele werking: ze remmen monoamine oxidase, verbeteren de neurotransmissie en hebben adaptogene, antioxiderende en ontstekingsremmende effecten. Bij het kiezen van een supplement met Rhodiola rosea extract is het zeker de moeite waard om te controleren of de standaardisatie voor salidrosiden is vermeld.
Bronnen:
⮜ Vorig artikel
Plantaardige flavonoïden in voeding en supplementen - wat zijn het en wat zijn hun eigenschappen?
Volgend artikel ⮞